“Diğer halkların hikayeleri genellikle taşa oyulmuş halde bulunurken, Arnavutların tarihi Xhubleta (Cubleta) üzerine işlenmiştir” Linda Spahiu “Etnografya araştırmacısı”
Kadim bir geçmişe sahip olan Arnavut halkının tarihleri çok eskilere dayanır. Bu tarih, neredeyse hiç bir değişiklik göstermeden günümüze kadar ilginç bir şekilde süreklilik arz ederek gelmiştir. Başka milletler tarihin izlerini sürerken ya kalan kalıntılar – keşifler ya da yazılan eski belgelerden tarihin izini sürerken Arnavutların tarihi, bugün bile yaşamın içinden referanslar alır.
Arnavutlar, Avrupa’nın ortasında büyük bir gizem barından, içindeki kültürel renkliliği dünyadaki başka hiçbir topluma benzemeyen gelenek ve göreneklerini hala canlı bir şekilde sürdürmektedirler.
İşte bunlardan biri de, 4000 yıllık bir geçmişe sahip olan xhubleta (Cubleta) kadın kostümüdür. Arnavutların çok eskiye dayanan büyük tarihinin adeta yansımasıdır.
Ne tavus kuşu ne de gökkuşağı, Kelmendi kadınının giysisi kadar renkli değil.”
Macar yazar Daniel Kornidez
Xhubleta Nedir? (Cubleta)
Xhubleta 4000 yıllık tarihiyle, başta Kuzey Arnavutluk coğrafyası olmak üzere, Kosova, Makedonya; bölgelere göre de Büyük Malësia Bölgesi, Mirdita, Rugova, Dukagjini ve Karadağ’daki dağlık Arnavut coğrafyasında giyilen, kendine has bir stili ile benzersiz tarihi bir kadın kıyafetidir. Kıyafet, gelenek ve göreneklerini izole bir yaşam sonucu korumuş, dağ bölgelerinde yaşayan Arnavutlar sayesinde günümüze kadar gelmiştir.
Stil
Xhubleta, aşağıya doğru genişleyen dalgalı ve çan şeklinde bir giysidir. Yüzeyinde yatay olarak yerleştirilmiş bantlar, parça ve kuşaklardan oluşur. Yanlar taraflarında, yukarıya doğru giden geniş askılıkları vardır.
Xhubleta sadece etekten oluşmaz; ceketi, gömleği, omuzluk ve kollukları, başlığı, çorabı, kuşağı, mendili, önlüğü, takıları ve ayakkabısı olmak üzere yine kendine has stiliyle pek çok yardımcı giysi unsuru içerir.
Xhubleta, geniş ve dar olmak üzere 2 farklı türe sahiptir ve 15 kg ağırlığa kadar olabiliyor.
Renkler
Xhubleta geçmişte çok farklı renklerde de yapılmıştır fakat son yüzyılda sadece siyah ve beyaz olmak üzere iki rengi kalmıştır. Evli kadınlar için siyah renkte, kızlar için ise siyah ve beyaz renkte Xhubleta giyilir.
İşlemeler
Xhubleta, yalnızca görsel anlamda zengin bir giyim unsuru değil, aynı zamanda üzerindeki işlemelerle adeta bir medeniyetin kodlarını taşır. Giysi üzerinde inançları, geçmişin derinliğinde anlamı olan ilginç semboller yer alır. Bu kadar tarihi vurgu yapılmasının sebebi de budur. Üzerindeki işlemeler, çoğu zaman çok eski tarihi kalıntılarda bulunan sembollerdir.
En görünür yerinde de Arnavut kartalı yer aldığını da eklemeliyiz.
Xhubleta Tarihi
Birçok yabancı ve Arnavut bilim adamı Xhubleta’nın kökenini 4000 yıllık bir zaman sürecine götürür zira taş kalıntılarda bulunanlar resimlemeler ve üzerindeki sembolik izler hala bugün bile görülebilmektedir. Bosna’da bulunan İllirya medeniyetine ait bazı neolitik heykelcikler, MÖ 2000 yıllarından Akdeniz havzası dahil Balkanların büyük bir alanında var olan Pelasg medeniyetinin kalıntıları ile birebir benzerlik taşır.
Şu anda dünyada bilinen en eski xhubleta’lardan biri, 18. yüzyıla ait “Colorful Xhubleta-Renkli Xhubleta” adıyla bilinen Paris’teki Musée de l’Homme müzesinde (İnsanlık Müzesi) sergileniyor.
Bir diğeri de “Red Xhubleta-Kırmızı Xhubleta” adıyla Avusturya Viyana’da bulunuyor.
Amerika’nın New York Metropolitan Müzesi, Kelmendi bölgesinin özel, seçkin xhubleta’larını içeren bir Arnavut halk kostümleri koleksiyonuna sahiptir.
Xhubleta Günümüzde
Xhubleta günümüzde maalesef sadece festivallerde, özel günlerde tercih ediliyor zira Arnavutluk’un kara zamanlarından biri olan ve kültürel olguları adeta yıkıp geçen komünist düzeninde bu giysinin üretimi yasaklanıyor. Xhubleta‘nın üretimi 1950 ve 160’li yıllardan beri durdurulmuş durumda ve tekrar canlandırılmasına çalışılıyor.
Arnavut.Com
“Arnavut Kültürü”
Kaynakça: Wikipedia sitesinden yararlanarak hazırlanmıştır
