Temenna, Arnavutçası ile “Temena”, Arnavutlarla ilgili en bilinen düğün geleneklerden biridir. Düğün ve özel günlerde, gelinler tarafından yapılan bir selamlama, saygı ritüelidir. Bir nevi reveranstır (karşıdaki kişiye hürmet duymak, saygı göstermek)
Temenna, Arapça kökenli bir kelime ve Türkçede de sıklıkla kullandığımız “Amenna” kabul etmek ve saygı duymak kelimesinden gelir. Selamlama ve hürmet gayesiyle eğilme anlamındadır. Bu gelenek, Arnavutlarda çok eskidir adı sonradan dil etkisiyle temena ile adlandırılmıştır. Bu saygı ritiüeli, insanlık tarihinde her zaman yapılmıştır. Bir kral-sultan veya saygın kişiler için yapılanlara benzer.
Temena, özellikle kına gecelerinde gelin tarafından kayınvalidelerine karşı yaptığı bir saygı ifadesidir. Son zamanlarda erkeklerin kına gecelerine katılmasıyla damada karşı da yapılıyor. Eski düğünlerde damatlar kına gecesin katılmazdı. Hatta bırakın kına gecesine katılmayı, Arnavutlarda damatlar, gelin alma merasimine bile gitmezlerdi.
Bu gelenek özellikle kına gecesinde yapılır ve kına gecesinin önemli bir ritüelidir. Bunun dışında yine özel günlerde gelin, damadın annesine, damada ve bazen de aile fertlerinin kadın büyüklerine de yapılır.
Temenna Ritüeli Nasıl Yapılıyor ve Anlamları
Temenna’da konuşma yoktur sadece hareketleri ile yapılır. Bu hareketlerin biraz yavaş yapılması ve adeta bir prenses, kuğu gibi hareketlerin süzülmesi gerekir. Her gelin bir prensestir.
Gelinler normalde bu ritüeli “dimia” adı verilen özel dikim şalvarlarını giyerek yaparlar. Fakat bu gelenek es geçilebiliyor.
Gelinin elinde süslenmiş özel bir mendil bulunur ve bu mendille hareketlerini yapar.
Temennanın bazı özel şarkıları vardır ve bu şarkılarla gelin, karşısında bulunan kayın validesinin önünde oynamaya başlar. Şarkının bitimine yakın hareketlerine başlar.
“Maşallah moj nuse Maşallah, boni nones temenna!
(Maşallah geline, o kadar güzel ki, Allah onu nazarlardan korusun. Hadi gelin hanım, annene temenna yap
Temenna şarkılarında geçen sözler
1- İlk olarak eller; ayaklara ve dizlere götürülür, bu anlam olarak; ayaklarıyla karşıdaki kişiye (kayınvalide – anne) hizmet edeceğini, bakacağını, onu ve ailenin onurunu ayaklarıyla taşıyacağını ifade eder.
2- Sonra karın bölgesine götürülür ve gelin burada; aileye iyi bir nesil, güzel evlat vermek istediğini ifade eder.
3- Kalp bölgesine götürerek aileye sevgi duygusunu, saygıyı ve samimiyet içerisinde kalpten davranacağını ifade eder
4- Ağız bölgesine götürerek tatlı dilli olacağını belirtir.
5- Son olarak da eller baş tarafına götürülür ve başımın üstünde yeri olduğunu anlatır.
Son olarak da kayınvalidenin 3 kere eli öpülür.
Arnavut.Com
“Temenna – Arnavut Kültürü”